Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF)

Een Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF), vaak KNF-laborant genoemd, is een cruciale medisch-technische professional in de gezondheidszorg die zich specialiseert in het onderzoeken van het functioneren van het centrale en perifere zenuwstelsel, de spieren en de bloedtoevoer naar de hersenen. Dit uitgebreide overzicht belicht alle facetten van dit boeiende beroep, van de dagelijkse werkzaamheden en het salaris tot de benodigde opleiding en de actuele situatie op de arbeidsmarkt in Nederland.

De taken van een Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF) zijn onder meer:

Een KNF-laborant voert zelfstandig, in opdracht van een neuroloog of een andere medisch specialist, diverse functieonderzoeken uit om stoornissen op te sporen. Deze onderzoeken zijn essentieel voor het stellen van diagnoses bij aandoeningen zoals epilepsie, slaapstoornissen, zenuwbeklemmingen (bijv. carpaletunnelsyndroom), spierziekten, en multiple sclerose (MS).

De belangrijkste taken en verantwoordelijkheden omvatten:

• Voorbereiden en uitvoeren van onderzoeken: De laborant stelt de patiënt gerust, geeft uitleg over het onderzoek en plaatst elektroden en sensoren op het hoofd, de ledematen of andere lichaamsdelen.
• Bedienen van geavanceerde apparatuur: Met behulp van gespecialiseerde apparatuur worden metingen verricht zoals:
• EEG (Elektro-encefalogram): Het meten van de elektrische activiteit van de hersenen, vaak voor de diagnose van epilepsie of slaapstoornissen.
• EMG (Elektromyografie): Het onderzoeken van de functie van zenuwen en spieren door kleine elektrische schokjes toe te dienen en de reactie te meten.
• EP (Evoked Potentials): Het meten van de reacties van het zenuwstelsel op specifieke prikkels (visueel, auditief of gevoel).
• Duplexonderzoek: Een echografisch onderzoek om de bloedvaten in de hals of in de hersenen te beoordelen.
• PSG (Polysomnografie): Een uitgebreid slaaponderzoek waarbij diverse lichaamsfuncties gedurende de nacht worden geregistreerd.
• Analyseren en verslagleggen: De KNF-laborant beoordeelt de meetresultaten, herkent afwijkingen en maakt een technisch verslag voor de neuroloog, die vervolgens de uiteindelijke medische diagnose stelt.
• Assisteren van de neuroloog: Bij bepaalde onderzoeken, zoals naald-EMG, assisteert de laborant de arts.
• Intra-operatieve monitoring: Tijdens specifieke operaties (bijv. aan de halsslagader of ruggengraat) bewaakt de KNF-laborant de functies van het zenuwstelsel om schade te voorkomen.

Waar werkt een Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF)

De voornaamste werkomgeving voor een KNF-laborant is de afdeling Klinische Neurofysiologie van een ziekenhuis. Dit kunnen zowel algemene, topklinische als academische ziekenhuizen zijn. De onderzoeken vinden niet alleen op de eigen afdeling plaats, maar ook op andere locaties binnen het ziekenhuis, zoals:

• De operatiekamer (OK)
• De Intensive Care (IC)
• De kinderafdeling
• Verpleegafdelingen, aan het bed van de patiënt

Wat verdient een Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF)

Het salaris van een gediplomeerd KNF-laborant is conform de CAO Ziekenhuizen. De functie is doorgaans ingeschaald in FWG 50.

• Startsalaris: Het startsalaris voor een gediplomeerd laborant ligt rond de € 3.329,- bruto per maand bij een fulltime dienstverband (36 uur).
• Eindsalaris: Naarmate de ervaring toeneemt, kan dit salaris oplopen tot maximaal € 4.723,- bruto per maand.

Tijdens de leer-werkperiode (duale opleiding) ontvangt de leerling-laborant al een salaris dat, afhankelijk van het ziekenhuis en het leerjaar, kan beginnen rond de € 1.870,- bruto per maand. Bovenop het basissalaris komen nog vakantiegeld (8,33%) en een eindejaarsuitkering (8,33%).

Aantal werkzaam in Nederland

Sinds enige jaren is de vraag naar laboranten KNF groter dan de aanwas van professionals uit de bestaande opleidingstrajecten (arbeidsmarktonderzoek door adviesbureau Brouwer Onderzoek, Ontwikkeling en Advies in 2016-2017). Voor de beroepsgroep KNF met een omvang van 850-900 laboranten is berekend dat er de komende 10 jaar jaarlijks 40-45 beroepsbeoefenaren nodig zijn om aan de vraag te voldoen.

Welke opleiding heeft de Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF) gevolgd

Om KNF-laborant te worden, is een HBO-bacheloropleiding vereist. Er zijn verschillende routes om dit beroep te kunnen uitoefenen. De vooropleidingseisen om tot deze HBO-opleidingen te worden toegelaten zijn doorgaans:

• Een HAVO-diploma, bij voorkeur met een natuurprofiel (N&T of N&G) vanwege de affiniteit met wis- en natuurkunde.
• Een VWO-diploma.
• Een MBO-diploma op niveau 4, in een relevante richting zoals gezondheidszorg of techniek.

Opleidingsroutes en duur

Er zijn drie hoofdwegen om opgeleid te worden tot KNF-laborant, met elk een eigen structuur en duur:

1. Duale Opleiding via LOI Hogeschool (3,5 - 4 jaar):
• Dit is een leer-werktraject. Je solliciteert op een opleidingsplek bij een ziekenhuis en bent daar in dienst als 'leerling-laborant'.
• Het theoretische gedeelte wordt verzorgd door de LOI en is grotendeels een thuisstudie met enkele contactdagen.
• De praktijkervaring doe je direct op in het ziekenhuis onder begeleiding van ervaren KNF-laboranten.
• De duur van de opleiding is circa 3,5 tot 4 jaar.
2. HBO Bachelor Mens en Techniek, specialisatie Biometrie (Zuyd Hogeschool, 4 jaar):
• Dit is een voltijd HBO-opleiding in Heerlen.
• Binnen deze brede medisch-technische opleiding kun je je specialiseren in de richting van KNF.
• De opleiding duurt 4 jaar, waarbij je via stages praktijkervaring opdoet.
3. HBO Bachelor Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken (MBRT), uitstroomprofiel KNF (Hanzehogeschool, 4 jaar):
• Deze voltijd HBO-opleiding in Groningen biedt een specialisatie (uitstroomprofiel) in KNF.
• Net als bij Zuyd Hogeschool is dit een 4-jarige dagopleiding die theorie combineert met praktijkstages.

Hoe lang duurt de opleiding tot Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF)

De mbo-4 opleidingen duren vier jaar. De hbo-5 opleidingen duren vijf jaar.

Het opleidingsniveau van een Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF) is HBO, MBO.

Enkele wetenswaardigheden over de Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF)

• Patiëntencontact en techniek: Het beroep combineert intensief patiëntencontact met hoogwaardige technologie. Een KNF-laborant moet zowel sociaal en communicatief vaardig zijn (om patiënten, van baby's tot ouderen, op hun gemak te stellen) als technisch inzicht hebben.
• Continu in ontwikkeling: Het vakgebied is sterk in beweging door technologische innovaties. Denk aan de inzet van kunstmatige intelligentie (AI) voor snellere en betrouwbaardere analyses van EEG's, en geavanceerdere echografietechnieken. Continue bijscholing is daarom een must.
• Beroepsvereniging: De belangen van de beroepsgroep worden behartigd door de Nederlandse Vereniging van Laboranten Klinische Neurofysiologie (NVLKNF). Zij werken nauw samen met de neurologen, verenigd in de Nederlandse Vereniging voor Klinische Neurofysiologie (NVKNF).
• Een cruciale schakel: Hoewel de KNF-laborant niet zelf de einddiagnose stelt, is zijn of haar werk onmisbaar. De kwaliteit van de metingen en de nauwkeurigheid van het technische verslag zijn direct van invloed op de medische beslissingen van de arts.
• Er is ook een speciale website voor de KNF-laborant.

Extra informatie over de Laborant Klinische Neurofysiologie (KNF)

Andere benamingen: Hoewel Laborant Klinische Neurofysiologie de officiële term is, worden in de praktijk ook de volgende benamingen gebruikt:

• KNF-laborant
• Neurofysiologisch laborant
• Soms, meer specifiek naar het onderzoek: EEG-laborant of EMG-laborant.