Forensisch Psychiater
Een forensisch psychiater is een medisch specialist die werkt op het snijvlak van de psychiatrie en het strafrecht. Deze arts houdt zich bezig met mensen die strafbaar gedrag vertonen door een psychiatrische stoornis.
De taken van een Forensisch Psychiater zijn onder meer:
De taken zijn grofweg in twee richtingen te verdelen:
- Behandeling: De psychiater behandelt patiënten in een gedwongen kader. Het doel is het verminderen van de psychiatrische stoornis en daarmee het verlagen van de kans op herhaling van een delict (recidive).
- Rapportage: De psychiater onderzoekt verdachten in opdracht van justitie (Pro Justitia). De arts stelt vast of er sprake is van een stoornis ten tijde van het delict en adviseert de rechter over de toerekeningsvatbaarheid en de kans op herhaling.
Waar werkt een Forensisch Psychiater
Forensisch psychiaters werken op specifieke locaties waar zorg en beveiliging samenkomen:
- Forensisch Psychiatrische Centra (FPC), in de volksmond tbs-klinieken.
- Forensisch Psychiatrische Klinieken (FPK) of Afdelingen (FPA) binnen de reguliere GGZ.
- Penitentiaire Inrichtingen (gevangenissen), bijvoorbeeld op een Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC).
- Het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP).
- Ambulante forensische poliklinieken.
Wat verdient een Forensisch Psychiater
Het salaris is afhankelijk van de werkgever (overheid of zorginstelling) en ervaring. De meeste forensisch psychiaters vallen onder de Arbeidsvoorwaardenregeling Medisch Specialisten (AMS).
- Het bruto maandinkomen ligt doorgaans tussen de €7.800 en €13.800 op basis van een fulltime dienstverband.
- Vacatures bij de overheid (Dienst Justitiële Inrichtingen) noemen vaak een bedrag rond de €10.700 bruto per maand inclusief toeslagen.
- Daarnaast zijn er toeslagen voor onregelmatige diensten en bereikbaarheidsdiensten.
Aantal werkzaam in Nederland
Er zijn geen exacte openbare cijfers van alleen het aantal psychiaters dat uitsluitend forensisch werkt, maar het NIFP heeft een register met ongeveer 600 tot 700 forensisch opgeleide gedragsdeskundigen (psychiaters en psychologen samen). Het aantal actieve forensisch psychiaters ligt naar schatting rond de 300 tot 400. Er is sprake van een groot tekort aan deze specialisten.
Welke opleiding heeft de Forensisch Psychiater gevolgd
Het vereiste opleidingsniveau is WO (Wetenschappelijk Onderwijs). Het is een lang traject omdat men eerst basisarts moet worden en zich daarna moet specialiseren.
De route is als volgt:
- VWO-diploma (profiel Natuur & Gezondheid of Natuur & Techniek met biologie).
- Bachelor en Master Geneeskunde (Universiteit).
- Specialisatie tot Psychiater.
- Sub-specialisatie of profilering Forensische Psychiatrie.
Hoe lang duurt de opleiding tot Forensisch Psychiater
De totale opleidingsduur is minimaal 10 tot 12 jaar.
- Geneeskunde: 6 jaar (3 jaar bachelor, 3 jaar master/co-schappen).
- Specialisatie Psychiater: 4,5 jaar. Tijdens deze opleiding kiest de arts in de laatste fase (1 tot 1,5 jaar) voor het aandachtsgebied forensische psychiatrie.
- Opleiding Pro Justitia Rapporteur: Wie specifiek wil rapporteren voor de rechtbank volgt na of tijdens de specialisatie nog een specifieke opleiding bij het NIFP. Dit duurt ongeveer 1 jaar in deeltijd.
Het opleidingsniveau van een Forensisch Psychiater is
WO.
Enkele wetenswaardigheden over de Forensisch Psychiater
- Een psychiater mag in een strafzaak nooit tegelijk behandelaar en rapporteur zijn voor dezelfde persoon. Deze rollen zijn strikt gescheiden om objectiviteit te waarborgen.
- Forensisch psychiaters kijken niet alleen naar de patiënt, maar nadrukkelijk ook naar de veiligheid van de maatschappij.
- Zij werken vaak nauw samen met rechters, officieren van justitie, advocaten en reclassering.
Extra informatie over de Forensisch Psychiater
Andere benamingen:
- Rapporteur pro justitia (specifiek voor de onderzoekende rol).
- Zorgpsychiater (specifiek voor de behandelende rol in een gevangenis of kliniek).
- Justitiepsychiater.
